|
Namazın qılınma qaydası
1. Namaz
qılmaq üçün ilk şərt niyyət etməkdir. İlk öncə namaz qılan şəxs hansı namazı
qılmasını müəyyənləşdirməli və (sübh namazı üçündürsə) qəlbindən belə keçirməlidir:
"Sübh namazını qılıram vacib qürbətən iləllah”.
2. Niyyət etdikdən sonra təkbir yəni "Allahu əkbər” deyilməlidir (Şəkil 1).
Müstəhəbdir ki, həm bu təkbiri, həm də digər təkbirləri deyən zaman əllər qulaqlara çatanadək qaldırılsın.
Şəkil 1
3. Təkbir
dedikdən sonra düz durmalı və Həmd (əl-Fatihə) surəsi tam oxunmalıdır (Şəkil 2).
Yaxşı olar ki, həmdi və surəni oxuyan zaman əllərini budlarına qoysun. Müstəhəbdir
ki, birinci rəkətdə həmdi oxumamışdan əvvəl "Ə'uzu billahi minəş-şeytanir-racim” deyilsin. Həmd surəsi isə belədir: "Bismilləhir-Rahmənir-Rahim. Əlhamdulilləhi Rabbil a'ləmin. ər-Rahmənir-Rahim.
Məliki yəumiddin. İyyəkə nə'budu və iyyəkə nəstəi'n. İhdinəs siratal mustəqim.
Siratallazinə ən-a'mtə a'leyhim, ğayril məğdzubi a'leyhim vələddza:ll:in”.
4. Həmddən
sonra Qurandan bir surə bütöv oxunmalıdır. Amma diqqət edilməlidr ki, vacibi səcdəsi
olan surə oxunmasın. Qeyd olunan surələr bunlardır: "ən-Nəcm”, "əl-Əlaq”, "əs-Səcdə”,
"Fussilət”. "əl-İxlas" surəsini oxumaq olar:"Bismilləhir-Rahmənir-Rahim. Qul huvəllahu əhəd. Allahus-saməd. Ləm yəlid
və ləm yuləd. Və ləm yəkul-ləhu kufuvən əhəd”.
Şəkil 2.
5. Surəni
oxuduqdan sonra ruku yerinə yetirilməlidir (şəkil 3). Belə ki, əllər dizlərə
çatanadək əyib, aram olduqdan sonra 1 dəfə "Subhanə
Rabbiyəl a'zimi va bihəmdih” deyilməldir (3, 5, 7 və daha çox deyilməsi daha
yaxşıdır). Həmçinin onun yerinə 3 dəfə "Subhanəllah”
demək də olar (bu zikrin də çox deyilməsi müstəhəbdir).
Yaxşı olar ki, rukuya getmədən əvvəl aram olan halda təkbir
(Allahu əkbər) deyilsin, rukudan tam qalxdıqdan sonra isə "Səmiallahu limən həmidəh” deyilsin.
Şəkil 3
6. Rukudan
tam qalxdıqdan sonra səcdə edilməlidir (şəkil 4). Səcdədə alın, əllərin içi,
dizlər, ayaqların baş barmaqları yerə qoyulmalıdır. Səcdə etmək üçün qeyd edilən
üzvləri həmçinin alını yerə (səcdənin səhih olduğu əşyaya) qoyduqdan sonra 1 dəfə
deyilməlidir: "Subhanə Rabbiyəl a'lə və
bihəmdih” (3, 5 və daha çox demək müstəhəbdir). Həmçinin 3 dəfədən az
olmamaq şərtilə "Subhanəllah” zikri
də deyilə bilər. Zikrləri dedikdən sonra alnını yerdən qaldırmalı və
oturmalıdır (şəkil 5). Müstəhəbdir ki, səcdədən qalxdıqdan sonra təkbir
deyilsin. Həmçinin yaxşı olar ki, birinci səcdədən qalxdıqdan sonra "Əstağfirullahə Rabbi və ətubu iləyh”
deyilsin.
Birinci səcdədən qalxıb oturduqdan sonra ikinci səcdəyə
getməli və həmin zikrləri deməlidir.
 Şəkil 5
Şəkil 4.
7. İkinci
səcdədən qalxdıqdan sonra isə bir az oturub ayağa qalxmalı və yenə həmd və surə
oxunmalıdır.
8. Müstəhəbdir
ki, namazın ikinci rəkətində surədən
sonra qunut tutulsun. Qunutda əllər birləşdirilməli və içi yuxarıya doğru
tutulmalıdır (şəkil 6). Qunutda istənilən duanı oxumaq, hətta "Subhanəllah” da demək olar.
 Şəkil 6
9. Qunut
tutulduqdan sonra ruku yerinə yetirilməldir (əvvəlki qaydada).
10. Rukudan
sonra isə yenə iki səcdə yerinə yetirilməlidir.
11. İkinci rəkətdə ikinci səcdədən sonra oturmalı və təşəhhüdü oxumalıdır (şəkil
7): "Əşhədu ən lə iləhə illəllahu vəhdəhu
lə şərikə ləh. Və əşhədu ənnə Muhammədən a'bduhu və rasuluh. Allahumə salli a'lə
Muhammədin və ə-li Muhamməd”. Müstəhəbdir
ki, təşəhhüddən əvvəl "Əlhəmdulillah” deyilsin, həmçinin yaxşı olar ki, təşəhhüddən sonra
"Və taqəbbəl şəfaətu vərfə dərəcətəh” deyilsin.
12. Təşəhhüddən sonra salam oxunmalı və namaz
bitirilməlidir. Salam belə deyilir: "Əssələmu
a'leykə əyyuhən-nəbiyyu və rahmətullahi və bərakətuh. Əssələmu a'leynə və a'lə
ibədilləhis salihin. Əssəlamu a'leykum və rahmətullahi və bərakətuh!”. Müstəhəbdir
ki, namazın salamından sonra 3 dəfə təkbir deyilsin. Həmçinin sağ və sol çiyinə
salam verilsin (Əssalamu aleykum və rahmətullahi və bərakatuh” deyilsin).
 Şəkil 7.
Bununla da sübh namazı başa çatır. Lakin zöhr, əsr və
işa namazlarını qılarkən (onlar 4 rəkətli olduğu üçün) təşəhhüdü dedikdən sonra
salamı demədəm ayağa qalxmalı, 3 dəfə "Təsbihati-ərbəə” adlanan zikri deməlidir: "Subhanəllahi vəlhəmdulilləhi və lə iləhə
illəllahu vallahu əkbər”. Daha sonra ruku və səcdələri yerinə yetirməli,
ikinci səcdədən qalxıb oturduqdan sonra ayağa qalxıb yeni təsbihatı dəfə deməli,
ruku və səcdələri yerinə yetirib təşəhhüdü və salamı oxumalı, namazı bitirməlidir.
Məğrib namazı 3 rəkətli olduğu üçün üçüncü təkətdə təsbihatı
oxuyub ruku və səcdədən sonra ayağa qalxmamalı və təşəhhüdü və salamı oxuyub
namazı bitirməlidir.
Vacibi namazların 3 və 4-cü rəkətlərində təsbihatın
yerinə Fatihə surəsini də oxumaq olar. Amma yaxşı olar ki, təsbihat oxunsun. Həmçinin
təsbihatı öyrənə bilməyən şəxs Fatihəni oxumalıdır.
Kişi sübh, məğrib və işa namazlarının 1-2-ci rəkətlərində həmd-surə ucadan oxunmalıdır. Qadın isə astadan da oxuya bilər. Amma əgər səsini naməhrəm eşidərsə astadan oxumalıdır. Zöhr və əsr namazlarının həmd-surəsi
isə isə astandan oxunmalıdır. 3-4-cü rəkətlərdə təsbihati-ərbəə zikri istənilən halda astandan oxunmalıdır. Qeyd. Bəzi yerlərdə müəyyən dini hökmlərin adını işlətmişik. Çətinlik törəməməsi üçün qısaca izah edirik: Vacib: Görülməsi savab, tərk edilməsi günah olan əməldir.
Haram: Görülməsi günah, tərk edilməsi savab olan əməldir. Müstəhəb: Görülməsi savab, tərk edilməsi günah olmayan əməldir. Məkruh: Görülməsi günah olmayan, tərk olunması gözəl olan əməldir.
| 
Şəkil 7.