İslam dininin buyurduğuna görə, yetkinlik yaşına çatmış hər bir müsəlman maddi və fiziki imkana malik olduğu halda mütləq evlənməli və ya ərə getməlidir. Evlənib ailə qurmağın vacibliyi və əhəmiyyəti barədə sevimli Peyğəmbərimiz Həzrət Muhamməd (s) buyurmuşdur: “Ailə quran şəxs dinin yarısını qurmuş olur.” İmkan olduğu təqdirdə ailə qurmamaq dinimizdə günah sayılır. Peyğəmbərimiz (s) belə insanların müsəlman sayılmadığını söyləmişdir. Mötəbər hədislərin birində deyilir: “Cəhənnəm əhlinin böyük bir hissəsi imkan ola-ola ailə qurmayan şəxslər olacaq.”

İslam dini bütün işlərdə olduğu kimi, ailə qurmaq məsələsində də dəqiq qaydalar müəyyən etmişdir. Ailə quran şəxslər rəsmi dövlət qeydiyyatından əlavə, mütləq nikah-kəbin kəsdirməlidirlər. Kəbin olmadan ailə qurmaq şəriətimizdə böyük günah sayılır. İslam dini baxımından belə ailə quran şəxslərin illərlə bir yerdə yaşamaqlarına baxmayaraq, onların nikahı və evlənməsi qeyri-qanunidir.

Uzun müddətdir ki, xalqımızın toy mərasimlərində şəriət hökmləri ilə yanaşı, milli adət-ənənələrimiz bir-biri ilə qovuşaraq vəhdət təşkil etmişdir. Dinimiz əxlaq saflığına, ailə quruculuğunda möhkəmliyə zidd olmayan bütün milli adətlərimizi dəstəkləyərək müdafiə edir. Təəssüflər olsun ki, müasir toy mərasimlərimizə yol tapmış bəzi “dəblər”dinimizə və həmdə xalqımızın milli adət-ənənələrinə tamamilə ziddir.Uzun əsrlərdən bəri xalqımızın riayət etdiyi elçilik, nişan, gəlin köçən zaman ona cehiz vermək, nişan veriləndə qız evinə “başlıq”göndərmək, toy şənliyi və s. bu kimi bütün şadlıq mərasimləri dini hökmlərlə əks deyilsə, onları qeyd etməkdə heç bir qəbahət ola bilməz.

Dinimizə görə, ailə quran tərəflərin razılığı əsas şərtdir. Xüsusilə qızın razılığı olmadan valideynlərinin onu öz istədiklərinə vermələri şəriət baxımından düzgün deyildir.

Qız da öz növbəsində ailə qurarkən atası ilə məsləhətləşib onun razılıq və xeyir-duasını almalıdır. Sevimli Peyğəmbərimiz Həzrəti Muhammədin (s) istəkli qızı Həzrəti Fatimənin (ə) ərə getmə tarixi bu baxımdan bütün dünya xanımlarına nümunə olmalıdır. Peyğəmbərimizin (s) yanına bir neçə nəfər dəfələrlə gəlib Fatimə (ə) ilə evlənmək istətiklərini bildirdilər. Peyğəmbər (s) hər dəfə onları gözlətdirərək özü Fatimənin yanına gedib onun fikrini öyrənirdi. Fatimə (ə) etiraz etdiyi zaman Peyğəmbərimiz də (s) elçilərə razılıq vermirdi. Lakin imamət səmasının birinci ulduzu Həzrəti Əli (ə) elçiliyə gələndə Peyğəmbərimiz (s) yenə Fatimənin fikrini soruşduğu təqdirdə, həmişəkindən fərqli olaraq, qızı başını aşağı dikdi, xəcalət əlaməti olaraq rəngi dəyişdi. Bu həmdə razılıq əlaməti idi. Peyğəmbər (s) onun razı olduğunu başa düşüb, Həzrəti Əliyə (ə) müsbət cavab verdi.

İslam dini ailə quracaq şəxslərin qabaqcadan bir-birlərini görməsinə etiraz etmir. Amma bu tanışlıq zamanı məhrəmçilik və örpək qanunlarına riayət olunmalıdır. Xalqın adəti ilə əlaqədar olaraq nişan mərasimi keçirilsə də, əgər tərəflər arasında kəbin kəsilməyibsə, naməhrəm şəxslərin münasibəti barədə şərt və məhdudiyyətlərə mütləq əməl etməlidirlər. Bəzi insanların düşündüyünün əksinə olaraq, nişan üzüyü taxıldıqdan sonra oğlanla qız arasındakı naməhrəmçilik münasibətləri aradan götürülmür. Əslində nişanlı şəxslər kəbin kəsilənə qədər bir-birlərinə naməhrəm sayılırlar.

Dinimizə görə , ziyafət təşkil etmək, yemək süfrəsi açmaq, şənlənmək və şadlıq mərasimləri keçirmək xoşagələn işdir. Toy şənlikləri də bu məclislərdən biridir. Lakin bu zaman insanların və toy sahiblərinin mənəvi və maddi xeyirlərindən ötrü nəzərdə tutulmuş şərtlərə əməl olunmalıdır. İlk növbədə toy mərasimləri şan-şöhrətdən uzaq olub, sadə təşkil edilərək israfa yol verilməməlidir.

Toy mərasiminə gələnlərə təklif olunan yeməklər mütləq halal olmalıdır. Məslisdə araq və ya digər spirtli içkilərin, donuz ətinin, pulcuqsuz balıqların verilməsi haramdır. Şəriətimiz toy mərasimlərində iştirak edənlərin əksəriyyətinin bir-birinə naməhrəm olmaqlarını nəzərə alaraq kişilərlə qadınların eyni şənlik məclisində oturmalarını məsləhət görmür. Yuxarıda göstərilən məqamlara yol verən toy sahibləri həm ilahinin əmrlərini pozub böyük günahlar qazanır, həm də yenicə qurulan ailənin səadətini və sağlamlığını təhlükə qarşısında qoyurlar. Elm vasitəsilə sübut olmuşdur ki, narkotik madələr qəbul edən, spirtli içki içən, həddən artıq siqaret çəkən valideyinlərin uşaqları çox zaman şikəst doğularaq müxtəlif xəstəliklərlə üzləşirlər. Ailə quran gənclər şəriətin qadağan hökümlərinə məhəl qoymadan günah əməllər edib, gələcəkdə dünyaya göz açan günahsız körpələri bədbəxt edirlər.

Narahadedici hal odur ki, xalqımızın toy məclislərində araq və başqa spirtli içkilər süfrədən əskik olmur. Olduqca əlamətdar bir hadisəni-iki gəncin ailə qurması münasibəti ilə qeyd olunan mərasimə toplaşanlar həmin günün Allah tərəfindən verilən rövnəq və bərəkətini spirtli içkilərlə pozurlar. Bəzi hallarda toy günü özünü gələcək “Ata” kimi hiss edən bəydə içənlərə qoşulub sərxoş vəziyyətə düşür.Bu isə tamamilə bağışlanmaz bir haldır.

Bütün bunları nəzərə alaraq, hər bir müsəlmanın ailəsi övladlarına toy edərkən İslam dininin hökümlərinə mütləq riayət etməyə çalışmalıdır.Bu zaman həm Allahın buyuruqlarına əməl etmiş olar, həm də cəmiyyətin saflaşmasında öz laiqli töhfəsini verər.

                                                               Mirpaşa Bayramov