"Ramazan” «rəmz» kökündən olub, qızmar isti və günəşin
daşa və quma saçması mənasındadır. Ramazan ayı aclıq, susuzluq və çətinliklər
qarşısında dözüm ayı olduğu üçün bu adı almışdır. Bu ay hicri-qəməri təqvimində
ilin 9-cu və yeganə ayıdır ki, adı Quranda çəkilmişdir və Allahın adlarından
biridir. Bu baxımdan rəvayətlərdə bəyan olunmuşdur ki, «mah» kəlməsi «ramazan»
kəlməsinə artırılsın və heç vaxt ayrıca işlənməsin. Ramazan ayının bütün
aylardan üstünlüyü vardır. Çünki, bütün qiymətli səmavi kitablar (Tövrat,
İncil, Zəbur, Suhuf və Qur`an) məhz bu ayda nazil olmuşdur. Qədr gecəsi də bu aydadır.
Bəlkə bu xüsusiyyətlərə görə uyğun ay orucluq üçün seçilibdir ("Təfsire-nümunə”,
cild 1, səhifə 634).
Orucun
tarixcəsi...
Tarixdə bir çox dəlillər var ki, oruc yəhudilər, məsihilər
və başqa millətlər və tayfalar arasında mövcud olmuşdur. Onlar qəm-qüssə ilə
üzləşən zaman tövbə və Allahın razılığını əldə etmək üçün oruc tuturdular. Belə
ki, bu yolla Onun qarşısında acizlik və təvazökarlıq göstərib, bu günahlarını etiraf
edirdilər. İncildə oxuyuruq ki, Məsih (ə) qırx gecə-gündüz oruc tutmuşdur ("Təfsire-nümunə”, cild 1, səhifə 633).
Orucun dərəcələri...
Məlum olduğu kimi, əxlaq alimləri orucu ümumxalq kütləsinin
orucu, xüsusi adamlar və daha xüsusi adamların orucu növlərinə bölmüşlər. Bunun
dini əsası varmı?
Əxlaq alimlərinin yuxarıda qeyd olunmuş baxışı bu barədə
mövcud olan rəvayətlərdən alınmışdır. İmam Baqir (ə) ümumxalq kütləsinin orucu
barədə buyurur: "Oruc tutan şəxs dörd işdən çəkinərsə, onun gördüyü digər işlər
orucuna xələl gətirməz: Yemək, içmək, qadınlarla cinsi əlaqədə olmaq və başı
suya batırmaq” ("Mən la yəhzurul-fəqih”, cild 2, səhifə 107).
İmam Sadiq (ə) xüsusi möminlərin orucu barədə buyurur: "Oruc olduqda sənin qulaq və gözün haram işlər
qarşısında, həmçinin bütün bədən üzvlərin pis işlər qarşısında oruc olmalıdır”
("Biharul-ənvar”, cild 96, səhifə 292).
Həzrət Əli (ə) isə daha xüsusi möminlərin orucu barədə
belə buyurmuşdur: "Qəlb orucu və özünü günah fikirlərdən qorumaq, qarın orucu və
özünü yeməkdən saxlamaqdan üstündür” ("Qurərul-hikəm”).