Hənbəli məzhəbinin banisi Əhməd ibn Hənbəl hicri təqvimi ilə 164-cü ilin Rəbbiül-əvvəl ayında Bağdad şəhərində anadan olmuşdur. Bu şəhər onun yaşadığı, dərs verdiyi və elmini yaydığı yerdir. Atası və anası ərəb soylu “Şeybani” qəbiləsindəndir. Hənbəl onun atasını yox, babasının adıdır.

Əhməd uşaqlığından etibarən İslami hökmləri öyrənməyə başlamışdır.  O, əvvəl Quranı əzbərlərmiş, sonra ərəb dilini, hədisləri, səhabə və tabiinlərin həyatlarıını öyrənməyə çalışmışdır.

Əhməd ibn Hənbəl öz dini savadı, elmi ilə çoxlarından fərqlənirdi. Bəzi alimlər hədis və ya fiqhdən birini seçdiyi halda o, hər ikisini seçmişdi. Bu böyük alim hədis öyrənmək, öz elmini artırmaq üçün Bəsrə, Hicaz, Səna səyahət etmişdir.

Əhməd ibn Hənbəlin fiqhi beş üsuldan ibarətdir:

1- Açıq hökm. Əhməd ibn Hənbəl açıq bir hökm, nəticə (nəs) tapanda onunla fitva verər, bunu səhabələrin fitvalarından üstün tutardı.

2- Səhabələrin verdiyi fitvalar. Əhməd ibn Hənbəl səhabələrdən bəzilərinin verdiyi fitvanın digərinə müxalif olmadığını aydınlaşdırdıqdan sonra bunu əsas götürər və başqasına əhəmiyyət verməzdi.

3- Səhabələrin fikirləri. Əhməd ibn Hənbəl səhabələrin fikirləri arasında ixtilaf olan zaman, bunlardan Quran və sünnəyə yaxın olanını seçər və səhabənin sözündən kənara çıxmazdı.

4- Mürsəl hədis. Ravisi məlum olmayan hədis “Mürsəl” hədis adlanır. Əhməd ibn Hənbəl mürsəl hədisi qəbul edirdi.  Zəif hədis isə uydurma olduğu dəqiq olmayan hədisdir. İbn Hənbəl zəif hədisi də, əgər onu babda rədd edəcək bir hədis yoxdursa müqayisədən üstün tuturdu.

5- Müqayisə. Əhməd ibn Hənbəl Quran və hədislərdən hökm, səhabə və tabinlərin sözlərində, mürsəl və ya zəif hədislərdə bir nəticə əldə edə bilmədikdə müqayisəyə müraciət edirdi.

Maliki məzhəbinin banisi İmam Malik ibn Ənəs Hicri təqvimi ilə 93-cü ildə Mədinədə doğulmuşdur.  Onun atası və anası yəmənli idilər.

İmam Malik əvvəl Quranı hifz etmiş, sonra ailəsinə qardaşı, əmisi kimi tədris mərkəzlərində fiqh öyrənmək istədiyini bildirmişdir. Ailəsi onun bu istəyini müsbət qarşılamış və xüsusi ilə də anası ona bu işdə yaxından dəstək olmuşdur.  Hətta onun müəllimlərini də anası seçmişdir.

İmam Malik daha çox elmə yiyələnmək, savadını artırmaq üçün əlindən gələni edirdi. Bu məqsədlə o, demək olar ki, dövrünün bütün alimlərinin dərslərində oturmuşdu. Lakin onun əsl müəllimi İbn Hörmüz idi.

Malik ibn Ənəs həm hədisşünas, həm də fəqih idi. O, hədis rəvayət etdiyi raviləri ələkdən keçirərdi.  Əhli sünnənin ən məşhur hədis kitabını yazan Məhəmməd ibn İsmayıl Buxari, “Ən səhih hədislər İmam Malikin Nəfi vasitəsilə Abdullah ibn Ömərdən rəvayət etdikləridir” demişdir. Ümumiyyətlə bütün alimlər İmam Malikin böyük fəqih olduğunu qəbul edirlər.

İmam Malikin fiqhini bir neçə yerə ayırmaq olar:

1-Quran. İmam Malikin fiqhinə əsasən Quran hər şeydən əvvəl gəlir və o, şəriətin “Konstitusiyası”dır.

2- Sünnə. Sünnə Qurandan sonra gəlir və ikinci mərtəbədə yer alır.

3- Səhabələrin fitvası. İmam Malik səhabələrin fitvasını əməl edilməsi vacib olan bir hədis kimi qəbul edərdi.

4- Müqayisə. İmam Malik müqayisəli hökmü qəbul edirdi.

5- İstihsan. Cüzi məsləhətin hömünü müqayisədən üstün tutardı.

6- Məsalihi-mürsələ. Haqqında müsbət və ya mənfi sübut tapılmayan məsləhətlər. Bundan başqa İmam Malikin fiqhində digər üsullarda görülmüşdür.