51. «Şübhəsiz, Allah mənim Rəbbim və sizin Rəbbinizdir.
Buna görə də Ona ibadət edin. Budur doğru yol!»
52. Beləliklə, elə ki, İsa onlardan küfr hiss
etdi (onların hamısının iman gətirməyəcəyini bildi, din üçün bir mərkəz müəyyənləşdirmək
və onun sütunlarını, qoruyucularını möhkəmləndirmək məqsədi ilə) dedi: «Kimlərdir
Allaha doğru (hərəkətdə) mənim köməkçilərim?» Həvarilər (onun ağ geyimli və nurani
qəlbli xas dostları) dedilər: «Biz Allahın köməkçiləriyik; Allaha iman gətirdik
və şəhadət ver ki, biz təslim olanlarıq.»
53. «Ey Rəbbimiz, nazil etdiyinə iman gətirdik
və bu Peyğəmbərinə tabe olduq. Odur ki, bizi(m adımızı dünyada tovhidin və əqidənin
əsaslarına, axirətdə isə peyğəmbərlərin risaləti çatdırmalarına) şahid olanların
zümrəsində yaz».
54. Və onlar (Bəni-İsrail kafirləri İsanı öldürmək
və onun dinini məhv etmək üçün) hiylə işlətdilər və Allah da onların hiylələrinin
cavabını verdi. Allah hiyləyə cavab verənlərin ən yaxşısıdır. (İsa əleyhissəlamın
qətl planını cızanı onun, yəni həzrət İsanın surətinə saldı və dostları İsanın əvəzinə
onu dara çəkdilər. Və Allah sonra İsanın dininə rəvac verdi.)
55. (Yada sal) o zaman(ı) ki, Allah dedi: «Ey
İsa, həqiqətən, Mən səni (camaatın arasından) götürəcək, Özümə tərəf qaldıracaq,
küfr edən kəslərdən (onların cəmiyyətlərinin çirkinliklərindən) paklaşdıracaq və
Qiyamətə kimi sənə tabe olanları (son ilahi islahatçının zühurunadək xristianları,
ondan sonra isə müsəlmanları) kafirlərdən (yəhudilərdən) üstün edəcəyəm. Sonra isə
sizin qayıdışınız (axirətdə) Mənə tərəfdir. Beləliklə, sizin aranızda haqqında ixtilafda
olduğunuz şey barəsində hökm çıxaracağam.»
56. «Kafirlərə gəldikdə isə onlara dünyada və
axirətdə şiddətli əzab verəcəyəm və onların heç bir köməkçisi olmayacaqdır.»
57. «İman gətirib yaxşı işlər görənlərə gəldikdə
isə, (Allah) onların mükafatlarını kamil şəkildə verəcəkdir. Allah zalımları sevmir.»
58. Sənə oxuduğumuz bu (hekayət), (sənin peyğəmbərliyinin
doğruluğuna dəlalət edən) nişanə və ayələrdən, həmçinin bu yada salan və hikmətli
kitabdandır.
59. Həqiqətən, Allah yanında İsanın hekayəti,
(yaradılışının necəliyi baxımından) Adəmin hekayəti kimidir. Allah onu torpaqdan
yaratdı, sonra ona «(canlı insan) ol!» dedi, o da oldu. (Sanki sən onun olmasını
görürdün. Əlbəttə Adəmin cüssəsi çöldə, İsanınkı isə ana bətnində yaradıldı və onların
hər ikisi Allahın əzəli əmri ilə, atasız insan oldular. Əgər belə bir iş allahlığa
dəlalət edirsə, onda gərək onların hər ikisi allah olsunlar.)
60. (Bu mətləb) sənin Rəbbin tərəfindən olan
sabit bir həqiqətdir. Odur ki, əsla şübhə edənlərdən olma!
61. Buna görə də sənə elm gəldikdən sonra, onun
barəsində (İsa Məsih-əleyhissəlam haqqında) səninlə mübahisə edən (höcətləşən) kəsə
de: «Gəlin biz öz oğullarımızı, siz öz oğullarınızı, biz öz qadınlarımızı, siz öz
qadınlarınızı, biz özümüzü, siz də özünüzü (bizim canımız kimi olan kəsləri) çağıraq,
sonra bir-birimizə nifrin edək, beləliklə Allahın lənətini yalançılara yağdıraq.
(Peyğəmbər bu hadisədə imam Həsənlə İmam Hüseyni oğulları, Fatiməni qadın və Əlini
canı kimi «mübahilə»yə, yəni ayədə işarə olunan qarşılıqlı nifrin etmə mərasiminə
apardı və kafirlər təslim oldular.)
62. Şübhəsiz, (Həzrət Məsihin) haqq olan hekayət(i)
budur. Allahdan başqa bir məbud yoxdur və əlbəttə ki, Allahdır yenilməz qüdrət və
hikmət sahibi!
63. Buna görə də əgər üz döndərsələr, şübhəsiz,
Allah fəsad törədənləri (onların halını) biləndir.
64. De: «Ey kitab əhli, gəlin bizimlə sizin
aranızda bir olan kəlmə (barəsində peyğəmbərlərin və səmavi kitabların yekdil olduqları
söz) ətrafında toplanaq (və o budur ki): Allahdan başqasına ibadət etməyək, heç
bir şeyi Ona şərik qoşmayaq və bəzilərimiz Allahın yerinə bəzilərimizi tanrılar
qəbul etməsin. Beləliklə, əgər (bu təklifdən) üz döndərsələr deyin: «Şahid olun
ki, həqiqətən, biz müsəlmanlarıq.»
65. Ey kitab əhli, nə üçün İbrahim barəsində
mübahisə edirsiniz? (Sizlərdən hər biriniz deyir ki, o bizim dinimizdə olub) halbuki
Tövrat da, İncil də yalnız ondan sonra nazil olmuşdur! Heç düşünmürsünüz?!
66. Budur, siz ki, (hələ) elminiz olan şey barəsində
bir-birinizlə mübahisə edirdiniz (məsələn yəhudilər xristianlarla İsanın Allah olmaması
və «üç üqnuma» nəzəriyyəsinin puç olması barəsində, həmçinin xristianların yəhudilərlə
İsanın peyğəmbərliyə göndərilməsi və peyğəmbərliyi barəsində mübahisə edirdilər),
bəs nə üçün bir-birinizlə (İbrahimin yəhudi, yaxud xristian olması kimi) elminiz
olmayan şey barəsində mübahisə edirsiniz?! Allah bilir, siz isə bilmirsiniz.
67. İbrahim nə yəhudi idi, nə də xristian, lakin
Allaha təslim olan haqpərəst idi. Həmçinin, müşriklərdən (də) deyildi.
68. Əlbəttə insanların (şəriətin əsasları və
qolları baxımından) İbrahimə ən yaxını (onun şəriətinin hakim olduğu zamanda) ona
tabe olanlar və həmçinin, bu Peyğəmbər (Muhəmməd-səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm)
və (ona) iman gətirən kəslərdir. Allah möminlərin yardımçısı və başçısıdır.
69. Kitab əhlinin bir dəstəsi sizi azdırmaq
istəyir, halbuki onlar özlərindən başqa heç kimi azdırmırlar və (bunu) dərk (də)
etmirlər (çünki, bu qəlbi və ya əməli istəyin günahı onların özlərini yaxalayacaqdır).
70. Ey kitab əhli, nə üçün Allahın (Tövrat və
İncildə Muhəmməd-səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm-barəsində olan) ayələrinə
kafir olursunuz, halbuki, özünüz şahidsiniz (bilirsiniz ki, həmin ayələr Allah tərəfindəndir)?!
71. Ey kitab əhli, nə üçün (həqiqətin nə olduğunu)
bilə-bilə haqqı batilə qatışdıraraq onu şübhəli hala salır və haqqı gizlədirsiniz
(həqiqətin gizlin qalması üçün Tövrat və İncilin ayələrini təhrif edərək onlara
daxil edirsiniz)?!
72. Və kitab əhlinin bir dəstəsi (onların alimləri,
öz ardıcıllarına) dedilər: «İman gətirənlərə nazil olan şeylərə (Qur’an ayələrinə)
günün əvvəlində iman gətirin, axırında ona kafir olun, bəlkə (öz dinlərindən) qayıdalar
(çünki onlar sizi dindən agah və xəbərdar adamlar kimi tanıyırlar və sizin tərəddüd
etməyinizlə onlar da tərəddüd edəcək, şəkk-şübhəyə düşəcəklər).»
73. (Həmçinin dedilər): «Və sizin dininizə tabe
olandan başqasına inanmayın (həqiqəti açıb deməyin) - de: «Əlbəttə hidayət, Allahın
hidayətidir» - ki, məbadə sizə verilən(in) kiməsə veril(mə)sin(in mümkünlüyü məlum
olsun) və yaxud onlar Rəbbinizin yanında sizinlə mübahisə etsinlər (edə bilsinlər.
Bir sözlə, müsəlmanların da sizin kimi qiblə, din və haqq olan kitaba malik olmalarını
və Qiyamətdə sizinlə mübahisə edəcəklərini etiraf etməyin).» De: «Fəzilət və rəhmət
Allahın əlindədir, onu istədiyinə verir (və sizin hiylələriniz Allahın hidayət etdiyi
şəxsin imanına mane ola bilməz). Allah (zat və sifət baxımından) geniş və (hər şeyi)
biləndir.»
74. İstədiyi kəsi Öz rəhmətinə məxsus edər.
Allah böyük əta və bəxşiş sahibidir.
75. Kitab əhlindən eləsi var ki, əgər ona çoxlu
malı əmanət tapşırsan, onu sənə qaytarar. Həmçinin onlardan eləsi (də) vardır ki,
əgər ona bircə dinarı tapşırsan, daim başı üstündə dayanmayınca (və öz malını ondan
tələb etməyincə), onu sənə qaytarmaz! Bu onların «savadsızların (yəhudi olmayanların)
bizə bir yolu (bizdən bir şey tələb etmək hüquqları) yoxdur» demələrinə (bu əqidədə
olmalarına) görədir. Onlar (öz sözlərinin puç olmasını) bilə-bilə Allaha yalan nisbət
verirlər.
76. Xeyr, (müsəlmanların sizin üzərinizdə haqları
var, çünki) kim öz(ünün dinə sadiq qalmaq barəsindəki) əhdinə vəfa etsə və təqvalı
olsa, şübhəsiz, Allah da təqvalıları sevir (və Allahın dostunun başqaları üzərində
haqqı vardır).
77. Həqiqətən, öz əhd-peymanları və andları(nı
- dini qəbul etmək barəsində olan əhd-peymanlarını və haqqa kömək üçün olan andlarını
pozmaq) müqabilində ucuz bir qazanc (vəzifə və mal) əldə edən kəslərin axirətdə
bir payları yoxdur. Həmçinin Allah onlarla danışmayacaq, Qiyamət günü onlara (rəhmət)
nəzər(i) salmayacaq, onları paklaşdırmayacaq və onlar üçün ağrılı bir əzab olacaqdır.
78. Və əlbəttə, onlardan (yəhudilərdən) elə
bir dəstə vardır ki, kitabı (təhrif olunmuş Tövratı) oxuyarkən sizin onun səmavi
kitabdan olmasını güman etməyiniz üçün öz dillərini (məharətlə) bükürlər, halbuki
o, səmavi kitabdan deyildir. Və o, Allah tərəfindən olmadığı halda deyirlər: «O,
Allah tərəfindəndir». Bilərəkdən Allaha yalan nisbət verirlər.
79. Heç bir bəşərə yaraşmaz və mümkün deyil
ki, Allah ona (səmavi) kitab və hikmət, yaxud mütləq hökm etmək səlahiyyəti və peyğəmbərlik
versin, sonra o, insanlara «Allahın yerinə mənim qullarım olun!» desin. Və lakin
(ona belə demək yaraşar ki): «kitabın müəllimləri olduğunuz və onu yaxşıca öyrənərək
oxuduğunuz üçün Allahpərəst, dinin tərbiyə etdiyi və din alimləri olun.»
80. Həmçinin sizə mələkləri və peyğəmbərləri
özünüzə Rəbb götürməyi əmr etməsi yaraşmaz. Məgər (hansısa bir peyğəmbər) siz haqqa
təslim olduqdan sonra sizə kafir olmağı əmr edər?!
81. Və (yada salın) o zaman(ı) ki, Allah peyğəmbərlərin
(hər birindən və onların ümmətlərindən) əhd-peyman aldı ki, sizə kitab və hikmət
verdiyim zaman, sonradan (gələcəkdə) sizə sizinlə olanı təsdiqləyən bir peyğəmbər
gəlsə, ona mütləq iman gətirin və kömək edin. (Allah sonra) buyurdu: «Təsdiq etdinizmi
və bu (məsələ) barədə Mənim təkid olunmuş əhd-peymanımı qəbul etdinizmi?» Dedilər:
«Təsdiq etdik.» Buyurdu: «Belə isə, (bu əhd-peyman mübadiləsinə) şahid olun və Mən
də sizinlə birgə şahidlərdənəm.»
82. Buna görə də kim bundan (bu əhd-peymandan)
sonra üz döndərsə, məhz onlar itaətsizdirlər!
83. Yoxsa onlar Allahın dinindən başqasını axtarırlar?
Halbuki, göylərdə və yerdə olan hər bir kəs istər-istəməz (fitri olaraq) Onun qarşısında
təslimdir. (Buna görə də, ixtiyari təslimçilik olan din də Ona məxsus olmalıdır.)
Hamı Ona tərəf qaytarılacaqdır.
84. De: «Biz Allaha, bizə nazil olana, həmçinin
İbrahimə, İsmailə, İshaqa, Yəquba və Əsbata (Yəqubun nəslindən olan peyğəmbərlərə)
nazil olana, eləcə də Musaya, İsaya və (digər) peyğəmbərlərə, onların Rəbbi tərəfindən
verilənə iman gətirdik (və onların peyğəmbərliklərinə və bir Allah tərəfindən göndərilmələrinə
etiqad baxımından) onların heç birisinin arasında fərq qoymuruq və biz yalnız Ona
təslimik».
85. Kim İslamdan başqa bir din axtarışında olsa,
əsla ondan qəbul olunmayacaqdır və o, axirətdə ziyana düşənlərdəndir.
86. İman gətirərək elçimizin haqq olmasına şəhadət
verdikdən və aşkar dəlillər gəldikdən sonra kafir olan dəstəni Allah necə hidayət
etsin?! (Kitab əhlinin bəzisi İslam peyğəmbərinin peyğəmbərliyə göndərilməsindən
qabaq öz kitablarına əsasən iman sahibi idilər. Onun göndərilməsindən sonra isə
İslamdan dönən mürtədlər kimi inkar etdilər.) Allah zalım dəstəni hidayət etməz.
87. Onların cəzası Allahın, mələklərin və bütün
insanların lənətinin onlara olmasıdır.
88. O lənətdə həmişəlikdirlər. Onların əzabı
yüngülləşdirilməyəcək, onlara (rəhmət və ehsan) nəzər(i) salınmayacaq və qərara
alınmış əzablarının təxirə düşməsi üçün onlara möhlət verilməyəcəkdir.
89. Ondan sonra tövbə edən və ləyaqət taparaq
öz işlərini islah etməyə başlayan kəslər istisna olmaqla! Allah çox bağışlayan və
mehribandır.
90. Həqiqətən imanlarından sonra kafir olan,
sonra öz küfrlərini artıran kəslərin tövbələri əsla qəbul olunmaz. (Çünki onların
tövbəsi ya nifaq üzündəndir, ya da ki, ölümü müşahidə edən zamandır.) Onlardır doğru
yoldan azanlar.
91. Həqiqətən kafir olub küfr halında (kafir
olaraq) ölmüş kəslərin heç birindən öz canlarının qurtulması üçün hətta yer üzünün
tutumu qədər qızıl versələr belə qəbul olunmayacaqdır. Onlar üçün ağrılı bir əzab
vardır və onlara bir kömək edən (də) olmayacaqdır.
92. Sevdiyiniz şeylərdən (Allah yolunda) xərcləməyincə
əsla (kamil) yaxşılığa nail ola bilməzsiniz. Allah şübhəsiz ki, (Onun yolunda) xərclədiyiniz
hər şeyi biləndir.
93. Tövrat nazil olmamışdan qabaq İsrailin
(Yəqubun xəstəliyə və ya etdiyi nəzrə görə) özünə haram etdiyi şeylərdən (dəvə əti
və südündən) başqa bütün yeməklər İsrail övladlarına halal idi. (Deməli pak olan
şeylərdən bəzilərinin Tövratda haram edilməsinin səbəbi onların keçmiş şəriətdən
qalmaları deyil, İsrail övladlarının günahlarıdır.) De: «Əgər doğru deyirsinizsə
(belə deyilsə) onda Tövratı gətirin və onu oxuyun (ki, Tövratda haram edilən yeməklərin
cəza xarakterli hökmlər olması sübuta yetsin).»
94. Buna görə də kim bundan sonra Allaha yalan
nisbət versə (və Tövratın haram etdiyi şeylərin keçmiş şəriətdən qalmasını desə),
məhz onlardır zalımlar!
95. De: «Allah doğru buyurdu (ki, Tövratın haram
etdiyi şeylər əvvəlki şəriətlərdə və İbrahimin dinində halal olub). Buna görə də
haqpərəst olan və müşriklərdən olmayan İbrahimin dininə tabe olun.»
96. Şübhəsiz, insanlar(ın ibadəti) üçün (təməli)
qoyulmuş ilk ev, həmin Bəkkədəkidir (müqəddəs Məkkə şəhərindəkidir) ki, (o,) xeyir
və bərəkət dolu və aləmdəkilər üçün hidayət vasitəsidir.
97. Onda (Allahın tovhid, hikmət və rəhmətindən)
aşkar nişanələr (və həmçinin o nişanələrdən biri olan) İbrahimin məqamı vardır.
Kim ora daxil olsa amandadır (amanda olmalıdır). Allahın insanların – əlbəttə ora
getmək imkanı olan kəsin – boynuna düşən haqqı budur ki, o evə gedərək oranın Həcc
əməllərini yerinə yetirsinlər. Kim nankorluq etsə, (bilsin ki,) həqiqətən, Allahın
aləmdəkilərə ehtiyacı yoxdur.
98. De: «Ey kitab əhli, nə üçün Allah etdiyiniz
əməllərə şahid olduğu halda Allahın ayələrinə və nişanələrinə küfr edirsiniz?!»
99. De: «Ey kitab əhli, nə üçün Allahın yolunu
özünüz (onun haqq olmasına) şahid olduğunuz halda əymək istəyərək iman gətirən şəxsi
Allahın yolundan saxlayırsınız?! Allah etdiyiniz əməllərdən əsla qafil deyildir.»
100. Ey iman gətirənlər, əgər (səmavi) kitab
verilmiş kəslərdən bir dəstəyə itaət etsəniz, (onlar) sizi imanınızdan sonra küfrə
qaytararlar.