Əssaləmu əleykum, Qonaq | Qrupunuz: "Qonaq" | RSS
İslamiyyət
Bömələr
Мини-чат
Baş səhifə » 2008 » Avqust » 13 » Xüms (1-ci hissə)
Xüms (1-ci hissə)
23:59
  Xums İslam dininin insanlara vacib etdiyi ən mühüm, yəni dinin davamlı olmasını təmin edən əməllərdən biridir. Allah-təala bütün bəndələrinə - istər varlı və istərsə də kasıb оlsun – bu əмələ eyni dərəcədə yanaşmağı əmr edib. Xumsun vacib olmasının əsas səbəblərindən biri islam ümməti arasında məhrumiyyətlərə düçar olmuş təbəqəyə yаrdıм еtмəklə onların ehtiyaclarını təmin etməkdən ibarətdir. Əgər bu ilahi vəzifəyə əməl olunsa ictimai ədalət bərqərar olub təbəqələr arasında yaranmış boşluğa və ixtilaflara son qoyacaqdır. Təəssüflər olsun ki, bəzən varlı təbəqənin kasıb təbəqəyə zülm etməsi nəticəsində əmələ gələn uçurumlar onları biri digərinə düşmən kimi baxmağa təhrik edir. Insanlar arasında yaranmış bu uçurum sosial bəlaların artmasına zəmin yaradır. Təəssüf ki, мüsəlмаnlаrın əksəriyyəti bu ilahi vacibat haqqında xəbərsiz olduqlarından müsəlman ölkələrində fəqirlik dərəcəsində və ondan da aşağı səviyyədə yaşayanlar Аvropa dövlətləri ilə muqayisədə olduqca  çoxdur.

Muqəddəs islam dininə görə hər bir insana vacibdir ki, malından bir miqdar fiqh kitablarında göstərilmiş qaydalara uyğun olduğu halda xums kimi ödəsin. Çünki bu Allah-təala tərəfindən əmr olunmuş ilahi vacibatdır.

Qurani-kərimdə bu məsələyə dair ən möhkəm dəlil Ənfal surəsinin 41-ci ayəsidir: “Agah olun! Ələ gətirdiyiniz hər bir qənimətin beşdə biri (xumsu) Allahın, Peyğəmbərin, onun qohum-əqrəbasının, yetimlərin, miskinlərin və pulu qurtarıb yolda qalan yolçularındır. Əgər doğrudan da siz Allaha, haqqı batildən ayırdığımız gün, iki dəstənin qarşılaşdığı gün bəndəmizə nazil etdiyimiz hökümlərə iman gətirmisiniz. Allah hər şeyə qadirdir!” 

Mərhum Əllamə Təbətəbai ayəni təfsir edərkən xumsun nə qədər mühüm olduğunu sübuta yetirmək üçün Əli ibn Məhziyardan bu hədisi nəql edib:“Əli ibn Raşid mənim üçün nəql edib ki, İmamın (ə) yanına getdim və dedim ki, Siz haqqınızı möminlərdən almaq haqda mənə əmr etdiniz. Mən də bu haqda möminlərə xəbər verdim. Onların bəziləri sizin haqqınızın hansı şeylərdə olduğu haqda məndən sual edəndə mən onlara cavab verə bilmədim.

 Imam (ə) buyurdu: Xums onlara vacibdir.

Soruşdum: Hansı şeylərin xumsunu verməlidirlər?

Imam buyurdu: Mallarının və bağlarının xumsunu vermək  onlara vacibdir.

Soruşdum: Tacir və sənətkarlar da gərək xums versinlər?

İmam buyurdu: Əlbəttə, ehtiyaclarını təmin edib sonra xums verməyə qadir olduqları halda verməlidirlər.

Mərhum Əllamə bu rəvayəti nəql edəndən sonra deyir: Bu haqda məsum imamlardan bizə yetişən hədislər mutəvatirdir (yəni мötəbərdir). Bu hədislər xumsun Allaha Peyğəmbərə və Əhli beytdən olan məsum imamlara, Peyğəmbər nəslindən olan seyyidlərin yetimlərinə və yolda qalmışlarına, еləcə də fəqirlərinə məxsus olduğuna dəlalət edir. Onlardan başqalarına xums verilməz. Xums ancaq müharibələrdə əldə olunan qənimətlərdən alınmır. Xumsun luğəti mənası beşdə bir hissə deməkdir. Amma fiqh istilahında əkinçilik, sənaye, ticarət , ixtira və sair muəssisələrdə işləmək vasitəsilə ələ gələn qazancın beşdə bir hissəsini ilahi vəzifə kimi ödəməyə deyilir.

Xums İmama və Rəsulullahın (s) nəslindən olan seyyidlərə verilir. Amma İmamın qeybət dövründə müctəhidə təhvil verilməlidir. Çünki İmamın qeybət dövründə müctəhid imamın naibi vəzifəsini yerinə yetirir. Beytul malın hifz olunub lazımı yerlərdə xərclənməsinə cavabdeh onlardırlar. Müqəddəs şəriət sahibi mal sahibinə bütün il boyu malından istifadə etməyə icazə verib. Ilin axırında qazancından artıq qalmış malın beşdə birini verməyi vacib edib. Xums ayəsi Peyğəmbərin əsrində nazil olub və bu vacibata əməl olunub. Heç şübhə yoxdur ki, Rəsulullah (s) müharibələrdə əldə olunmuş qənimətlərdən xumsu alıb. Ticarətdə əldə olunmuş qazancın xumsu muəyyən məsləhətlərə əsasən imamların zamanına qədər təxirə salındı. Amma imamların zamanında xumsun ödənilməsində heç bir şübhə yoxdur.

Bəli xums İlahi vacibatlardan biridir və Allah-təala Qurani-kərimdə onu cihadla yanaşı zikr edib.  Bu iki vacibatın (xums və cihad) Qurani-kərimdə yanaşı zikr olunması onların eyni dərəcədə əhəmiyyətli olduqlarından xəbər verir. Məsum imamlar bu iki əməli imanın nişanələrindən olduğunu elan ediblər. Çünki mala olan hərisliyi qəlbdən çıxarmaqla iman öz təsdiqini tapır. İmanlı insan dərk edir ki, xumsu vacib olmuş maldan istifadə etmək haramdır. Ticarət, xəzinə axtarışı, mə`dən və dəryalarda əldə olunmuş mirvaridlər bütün bunlar qazanc məfhumu altına daxil olan faydalardır. Məsum  imamlardan nəql olunmuş hədislərdə deyilir ki, Xums Allah-təala tərəfindən Peyğəmbər əhli-beytinə ilahi bir mərhəmətdir. Bununla da onlara zəkat və sədəqəni haram etmişdir. Deməli hər kəs xümsu verməkdən imtina edirsə əslində o daxilində Rəsulullahın əhli beytinə qrşı kinəsinin olduğunu izhar etmiş olur.

İmam Sadiq (ə) buyurub: “Qiyamətin günündə bəndənin ən ağır vəziyyəti o zaman olacaq ki, xums sahibi Allaha onun haqqını vermədiyindən şikayət edib deyəcək: İlahi bu adam Sənin mənim üçün onun malında vacib etdiyin haqqımı vermədi. İlahi bu gün mənim intiqamımı ondan al”(Səfinətul-bihar 1/428)

Əbu Səid Xidri nəql edib: “Biz Rəsulullah (s) ilə bir nəfəri dəfn etməyə hazırlaşırdıq. Meyyitə namaz qılan zaman Rəsulullah soruşdu: Bu şəxsin kiməsə borcu varmı? Dəfndə iştirak edənlərdən bəziləri dedilər: Bəli ya Rəsuləllah (s) o iki dirhəm borclu idi. Rəsulullah ona namaz qılmadı və buyurdu: Siz ona namaz qılın. Həzrət Əli (ə) Rəsulullaha ərz etdi ki, ya Rəsuləllah (s) mən onun borcunu ödəməyi öhdəmə götürürəm. Sonra Rəsulullah (s) ayağa durub ona namaz qıldı. Namazdan sonra Rəsulullah (s) mübarək üzünü Əliyə tutub dedi: Allah sənə İslamdan ən böyük mükafat versin və səni bütün borclarından azad etsin, necə ki, sən mömin qardaşını azad etdin!”(Vəsailuşşiə 13/151 bab 3 hədis 2).

  [Məqalələr] | Oxunub: 1123 | Müəllif: Pünhan |
Şərh sayı: 0

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
[ Регистрация | Вход ]
İstifadəçi girişi
Təqvim
«  Avqust 2008  »
B.e.Ç.a.ÇC.a.C.Ş.B.
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
Axtarış
Dost saytlar
Sayğac

Online: 1
Qonaqlar: 1
İstifadeçiler: 0
Müstəqil İslam saytı © 2024
Təklif və iradlar üçün: islamiyyet@bk.ru

 Materiallardan istifadə edərkən istinad zəruridir!
Sayt 7 Rəcəb (22 iyul) 1428-ci ildən (2007) fəaliyyət göstərir.

Конструктор сайтов - uCoz