221. Müşrik qadınlarla, iman gətirməyincə evlənməyin.
Əlbəttə ki, möminə bir kəniz azad və müşrik bir qadından - hətta o(nun camalı və
malı) sizin xoşunuza gəlsə belə - daha yaxşıdır. Həmçinin müşrik kişilərə iman gətirməyincə
arvad verməyin. Əlbəttə ki, mömin bir qul azad və müşrik bir kişidən - hətta o(nun
malı və məqamı) sizin xoşunuza gəlsə belə - daha yaxşıdır. Onlar (müşrik kişi və
arvad ər-arvadlılıq müddəti boyunca küfr və mənəvi pozğunluq baxımından öz həyat
yoldaşlarına təsir edir və nəticədə onları) oda tərəf dəvət edirlər. Allah Öz yardımı
ilə Cənnətə və bağışlanmağa doğru dəvət edir və Öz ayələrini insanlara açıqlayır
ki, bəlkə (düşünüb) anladılar.
222. Səndən aybaşı barəsində soruşurlar, de:
«O bir növ əziyyət və narahatçılıqdır». Odur ki, aybaşı zamanı qadınlar(la cinsi
əlaqədə olmaq)dan uzaq olun və pak olmayınca, onlara yaxınlaşmayın. Elə ki, (aybaşıdan)
pak oldular (ya qüsl verdilər) onlarla Allahın sizə əmr etdiyi yerdən yaxınlıq edin.
Həqiqətən, Allah çox və tez tövbə edənləri, həmçinin pak olmağa çalışanları sevir.
223. Qadınlarınız sizin tarlanızdır. Buna görə
də istədiyiniz tərəfdən və istədiyiniz zaman öz tarlanıza gəlin və (haram müqabilində
halal ilə kifayətlənmək və bu əməl nəticəsində saleh övlad əldə etmək niyyəti ilə)
özünüz üçün qabağa (savab) göndərin. Allahdan qorxun və bilin ki, həqiqətən, Onunla
görüşəcəksiniz. Möminlərə müjdə ver.
224. Allahı yaxşılıq etməməyiniz, təqvalı olmamağınız
və insanların arasını düzəltməməyiniz kimi andlarınıza hədəf etməyin (müxtəlif bəhanələrə
görə Ona and içməyin. Və ya: Allahı yaxşılıq edəcəyiniz, təqvalı olacağınız və insanların
arasını düzəldəcəyiniz barəsindəki öz (təkrar) andlarınıza hədəf etməyin). (Allahın
adını bu cür, hər şeyə görə Ona and içməklə hörmətdən salmayın.) Allah eşidən və
biləndir.
225. Allah sizi bihudə və boş yerə içdiyiniz
andlara görə cəzalandırmayacaqdır. Lakin qəlblərinizin kəsb etdiyinə (həqiqi and
içmək niyyətində olduğunuz şeyə) görə cəzalandıracaqdır. Allah çox bağışlayan və
həlimdir.
226. Öz arvadlarından (onları incitmək məqsədilə)
uzaqlaşmağa (onlarla dörd aydan da çox cinsi yaxınlıq etməməyə) and içən şəxslərə
dörd ay möhlət vardır. Beləliklə əgər qayıtsalar (və kəffarə versələr və yaxınlıq
etsələr) həqiqətən, Allah çox bağışlayan və mehribandır. (Həm bu andın haram iş
üçün olmasına və həm də and içilən şeyin özünün haram olmasına baxmayaraq o, şəriət
baxımından and kimi gerçəkləşir və onu pozmaq və kəffarə vermək vacibdir).
227. Əgər talaq vermək qərarına gəlsələr (eybi
yoxdur, and pozulur və kəffarə boyundan düşür), həqiqətən Allah eşidən və biləndir.
228. Talaq verilmiş qadınlar (aybaşıdan) üç
paklıq müddətinə kimi gözləməlidirlər («iddə» saxlamalıdırlar, yəni üç dəfə aybaşı
qanı görüb ondan təmizlənənə qədər gözləməlidirlər). Əgər Allaha və axirət gününə
imanları varsa, Allahın onların bətnlərində yaratdığını (aybaşı qanını və ya övladı)
gizlətmələri caiz deyildir (məsələn, üçüncü dəfə aybaşı olmasına baxmayaraq birinci
ərinə qayıtmaq üçün onu inkar etməsi, yaxud üçüncü dəfə aybaşı olmamasına baxmayaraq
əvvəlki ərinə qayıtmamaq üçün üç dəfə aybaşı olmasını iddia etməsi, yaxud başqa
ərə getmək üçün bətnində övladın olmasını inkar etməsi halal deyildir). Əgər barışıq
qəsdləri olsa («ric’i» təlaqdakı) «iddə» müddəti ərzində ərləri onları geri qaytarmağa
(arvadlığa götürməyə başqalarından) daha haqlıdırlar. Qadınların boynunda kişilərin
(talaq vermək, ləzzət almaq, gözəl davranmaq, başqa bir arvad almaq, səfərə çıxmağı
qadağan etmək, övladın başçılığı, irs və sairə) haqları olduğu kimi (fitrət və şəriətin
hökmü baxımından) kişilərin boynunda (da) onların (qadınların ləzzət almaq, dolanışığının
təmin olunması, gözəl davranmaq və varislik kimi) bəyənilən hüquqları vardır. (Hüquqlar
arasındakı kəmiyyət və keyfiyyət fərqlərinə əsasən) kişilərin onlardan üstünlükləri
vardır. Allah qüdrətli və (yaradılış və şəriət məsələlərində məsləhəti daha yaxşı
bilən) hikmət sahibidir.
229. (Kişinin arvadı yenidən özünə qaytarmaq
haqqına malik olduğu ric’i) talaq iki dəfədir. Beləliklə (hər dəfə iddə müddətində
qayıdaraq onu) yaxşılıqla saxlamaq və ya (qayıtmayıb onu) xoşluqla buraxmaq (kişinin
öhdəsinədir). Və sizə onlara (mehriyyə kimi) verdiyinizdən bir şeyi geri almaq caiz
deyil, hər ikisinin Allahın müəyyən etdiyi qanunlara riayət etməməkdən qorxmaları
istisna olmaqla. Buna görə də əgər (siz şəriət hakimləri) o ikisinin Allahın hökmlərini
yerinə yetirməyəcəklərindən qorxsanız (onların heç birinin digərini istəmədiyi və
ya qadının kişini heç istəmədiyi təqdirdə onlara bildirin ki,) qadının (özünü azad
etməsi üçün talaq əvəzində mehriyyənin bir hissəsini, ya hamısını, yaxud da ondan
da çoxunu) fidyə verməsində onlar üçün heç bir günah yoxdur. Bunlar Allahın (təyin
etdiyi) sərhədləridir, onları pozmayın. Allahın sərhədlərini pozanlar, həqiqətən
zalımdırlar.
230. Beləliklə əgər kişi ona (üçüncü dəfə) talaq
versə (onu boşasa), daha o qadın başqa bir ərə getməyincə, ona (əvvəlki ərinə) halal
olmayacaqdır. Əgər (ikinci əri) ona təlaq versə, qadına və əvvəlki ərinə Allahın
hökmlərini bərqərar etmələrinə ümidvar olduqları təqdirdə (yenidən) bir-birlərinə
qayıtmaları günah deyildir. Bunlar Allahın bilən (və əməl edən) dəstə üçün bəyan
etdiyi hökmləridir.
231. Qadınlara talaq verdiyiniz və onlar iddələrinin
sonuna yaxınlaşan zaman, (ya yenidən qayıdın və) onları yaxşılıq və xoşluqla saxlayın,
ya da (qayıtmayaraq) onları yaxşılıq və xoşluqla buraxın. Onları əsla incitmək və
ziyan vurmaq üçün saxlamayın ki, zülm etmiş olasınız. Belə edən kəs şübhəsiz özünə
zülm etmişdir. Allahın ayələrini məsxərə etməyin və Allahın sizə olan (hədsiz) nemətini
və kitab və hikmətdən (şəriət hökmləri və əqli maarifdən) nazil edərək vasitəsi
ilə sizə nəsihət verdiyi şeyi xatırlayın. Allahdan qorxun və bilin ki, Allah hər
şeyi biləndir.
232. Qadınlara talaq verdikdən və onlar iddənin
sonuna çatdıqdan sonra, öz aralarında xoşluqla razılığa gəldikləri təqdirdə onların
öz ərləri ilə (əvvəlki ərləri, ya yeni ərə gedəcəkləri kişilərlə) evlənmələrinə
mane olmayın. Bununla (bu hökmlə) sizdən Allaha və axirət gününə iman gətirənlərə
öyüd-nəsihət verilir. Bu, sizin üçün daha yaxşı və daha pakdır. Allah bilir, siz
isə bilmirsiniz.
233. Analar öz övladlarına iki il tamam süd
verməlidirlər. Bu (göstəriş), (körpənin) süd əmmə müddətini kamil etmək istəyən
kəs üçündür. Onların ruzi və geyimi(ni) orta həddə (təmin etmək) körpənin sahibinin
(atasının) öhdəsinədir. Heç kəsin boynuna qüdrətindən artıq vəzifə qoyulmur. Nə
ana övladına görə ziyana düşməlidir və nə də körpənin sahibi körpəsinə görə (nə
ana havayı süd verməyə məcbur edilməlidir, nə də ata artıq pul ödəməlidir). Ata-ana
(öz aralarındakı ixtilafa görə) öz övladlarına zərər və ziyan vurmamalıdırlar. Belə
bir vəzifə həm də (atanın) varisin(in) öhdəsinədir (ki, əgər ata ölsə və miras həmin
körpəyə qalsa, yuxarıda deyilən şərtlərlə ananın dolanışığı həmin maldan ödənilməlidir).
İndi əgər ata və ana aralarındakı razılıq və məsləhətləşmə əsasında (körpəni nəzərdə
tutulan zamandan qabaq) süddən ayırmaq istəsələr, onlara günah yoxdur. Və əgər övladlarınıza
süd vermək üçün dayə (tutmaq) istəsəniz, verməli olduğunuz şeyi yaxşılıqla və gözəl
bir şəkildə ödəyəcəyiniz təqdirdə sizə bir günah yoxdur. Allahdan qorxun və bilin
ki, Allah etdiklərinizi görəndir.
234. Sizdən vəfat edənlərin qoyub getdikləri
arvadlar (vəfat iddəsi olaraq) özlərini dörd ay on gün saxlayaraq gözləməlidirlər.
Müddətlərinin sonuna çatdıqda isə onların özləri barədə yaxşı və bəyənilən şəkildə
etdiklərində (ərə getmələri və ya getməmələrində) sizə (cəmiyyətin hakimlərinə və
ya müsəlmanlara) günah yoxdur. Allah etdiklərinizdən xəbərdardır.
235. (Vəfat iddəsində olan) qadınlara elçilik
barəsində üstüörtülü bir şey deməyinizdə, yaxud (bunu) ürəyinizdə gizlətməyinizdə
sizə bir günah yoxdur. Allah sizin tezliklə onları (fitri hisslər əsasında) yada
salacağınızı bilir. Lakin onlarla evlənmək barəsində gizlində sövdələşməyin, yalnız
bəyənilən (və üstüörtülü və rəmzi) sözlər deyin. Müəyyən olunmuş müddət (iddə) sona
çatmayınca əsla nikah bağlamaq qərarına gəlməyin. Bilin ki, Allah ürəyinizdə olanları
bilir. Buna görə də Ondan (Onun qəzəbindən) çəkinin və bilin ki, Allah çox bağışlayan
və həlimdir.
236. Yaxınlıq etmədiyinz və mehriyyə təyin etmədiyiniz
qadınlara talaq verməyiniz günah deyildir (nə yaxınlıq etmədən və nə də mehriyyə
təyin etmədən boşamağınız günah deyil). Onlara öz malınızdan bir pay verməli və
onları öz malınızdan bəyənilən şəkildə bəhrələndirməlisiniz, dövlətli öz imkanı
qədər və kasıb öz imkanı qədər. Bu haqq, yaxşı əməl sahibləri üçün sabit və vacibdir.
237. Əgər qadınları mehriyyə təyin etmiş olduğunuz
halda, onlarla yaxınlıq etmədən boşasanız, (qadınların) özləri və ya nikahlama
(ixtiyarı) əlində olan kəs (onun başçısı və ya mütləq vəkili) güzəşt etməsə onda
təyin etdiyinizin yarısı (sizin öhdənizədir). Sizin güzəşt etməyiniz (yəni mehriyyənin
hamısını verməyiniz) təqvaya daha yaxındır. Öz aranızda ehsan və bəxşiş etməyi unutmayın
ki, həqiqətən Allah etdiklərinizi görəndir.
238. Bütün namazları və (xüsusilə) orta namazı
(zöhr namazını) qoruyun və (namazda, həmçinin hər bir işdə) Allaha xatir itaətkar
halda ayağa qalxın.
239. Beləliklə əgər (düşməndən və ya başqa bir
təhlükədən) qorxsanız, piyada, ya minikdə («xof» ya «mütaridə» namazı qılın). Asayiş
tapdıqda isə (adi namazlarda və namazdan başqa yerlərdə) Allahı sizə bilmədiyiniz
şeyləri öyrətdiyi kimi yada salın.
240. Sizdən ölümləri yaxınlaşan və özlərindən
sonra arvadlarını qoyub gedən şəxslər arvadları və (onların evdən) çıxarılmadan
bir illik yaşayış xərcləri(nin təmin olunması) barəsində vəsiyyət etməlidirlər.
Əgər onlar özləri çıxıb getsələr, onda, onların özləri barədə bəyənilən şəkildə
gördükləri işdə (evlənmələrində və ya başqa bir işi seçmələrində) sizə (meyidin
varislərinə) günah yoxdur (və xərclər boyundan götürülür). Allah qüdrətli və hikmətlidir.
(Bu hökm İslamın ilkin çağlarında qüvvədə olub və sonradan nəsx edilərək, irs və
iddə hökmü ilə əvəz edilib).
241. Və talaq verilmiş qadınlara (ər tərəfindən)
münasib mal və yaşayış şəraiti lazımdır (iddə gözlədiyi müddətin xərcləri və talaqın
növündən asılı olaraq mehriyyənin hamısı və ya bir hissəsi onlara verilməlidir).
Bu, təqvalıların boynunda sabit və vacib (bir vəzifə)dir.
242. Allah Öz ayələrini (dinin hökmlərini) sizə
bu cür aydınlaşdırır ki, bəlkə düşünəsiniz.
243. Sayları minlərlə olduğu halda ölümün qorxusundan
(və cihaddan qaçmaq üçün) öz evlərindən çıxan kəslərə (ibrət gözü ilə) baxmadınmı?
Onda Allah onlara dedi: «Ölün! (Allah onların ölümünü istədi, onlar da dərhal öldülər.)»
Sonra onları diriltdi (ki, ölümdən qaçmağın mümkün olmamasını başa düşsünlər). Doğrudan
da Allah insanlara qarşı lütf və bəxşiş sahibidir. Lakin insanların çoxu şükr etmirlər.
244. Allah yolunda (düşmənlərlə) vuruşun və
bilin ki, həqiqətən Allah eşidən və biləndir.
245. Kim Allaha gözəl bir borc verməyə hazırdır
ki, Allah (da) onu (qaytararkən) onun üçün neçə qat artırsın? (Ruzini) azaldan da,
çoxaldan da Allahdır. Ona tərəf qaytarılacaqsınız.
246. Musa(nın vəfatın)dan sonra Bəni-İsrail
böyüklərindən (əyan-əşraflarından) öz peyğəmbərlərindən birinə (Şəmuilə) «Allah
yolunda döyüşməyimiz üçün bizə bir hökmdar göndər» deyən dəstəyə (onların halına
qəlb gözü ilə) baxmadınmı? (Peyğəmbərləri onlara) dedi: «Heç sizə döyüş yazılacağı
təqdirdə vuruşmayacağınız (və itaətsizlik edəcəyiniz) ehtimalını vermirsiniz?» Dedilər:
«Bizə nə olub ki, öz ev-eşiyimizdən və övladlarımızın yanından çıxarıldığımız halda
Allah yolunda vuruşmayaq?» Beləliklə onlara döyüş yazılan zaman, onların az bir
qismi istisna olmaqla (hamısı) arxa çevirdilər. Allah zalımları tanıyandır.
247. Peyğəmbərləri onlara dedi: «Həqiqətən,
Allah Talutu sizə hökmdar göndərdi.» Dedilər: «Hökmdarlığa biz ondan daha layiq
olduğumuz və ona çoxlu var-dövlət verilmədiyi halda o bizə necə hökmranlıq edə bilər?!»
(Peyğəmbərləri) dedi: «Şübhəsiz, Allah onu sizin üzəriniz(d)ə (hökmranlıq etmək
üçün) seçib və ona artıq elm və cismani güc verib. Allah Öz hökmdarlıq və şahlığını
istədiyi şəxsə verir. Allah (vücud, qüdrət və rəhmət baxımından) geniş və biləndir.»
248. Peyğəmbərləri onlara dedi: «Onun hökmranlığının
nişanəsi, içərisində (sizin üçün) Rəbbiniz tərəfindən qəlb rahatlığı və Musa və
Harun ailəsinin qoyub getdikləri şeylərin qalıqları (Musanın əsası, zirehi və nə’leyni,
Tövratın lövhələri və Harunun əmmaməsi) olan və mələklərin daşıdıqları tabutun
(Musanın içərisində suya atıldığı əhd sandığının) sizin yanınıza gəlməsidir. Əlbəttə,
əgər iman əhli olsanız onda sizin üçün (Talutun hakimiyyətinin doğruluğu barəsində)
nişanə vardır «.
249. Beləliklə Talut (Əmaliqə ilə döyüşmək üçün)
qoşunla birgə (öz qərargahlarından) ayrılarkən dedi: «Həqiqətən, Allah sizi bir
çay ilə imtahan edəcəkdir. Odur ki, kim ondan (doyunca) içsə, məndən deyil və kim
ondan içməsə məndəndir, əlinə bir ovuc su götürən istisna olmaqla (ki, o da məndəndir).
Beləliklə, onların az bir hissəsi istisna olmaqla hamısı ondan içdilər. Talut və
onunla birgə iman gətirənlər çaydan keçdikdən sonra (onlardan bəziləri) dedilər:
«Bizim bu gün Calut və onun qoşunu ilə qarşılaşmağa taqətimiz yoxdur». Allaha qovuşacaqlarına
inananlar (axirətə imanları olanlar isə) dedilər: «O qədər az (saylı) dəstə Allahın
köməyi ilə çox (saylı) dəstəyə qalib gəlib ki! Allah səbirlilərlədir».
250. Onlar Calut və onun qoşunu ilə vuruşmaq
üçün qarşılaşdıqları zaman dedilər: «Ey Rəbbimiz, biz(im qəlblərimiz)ə səbr və dözüm
nazil et, qədəmlərimizi möhkəmləndir və bizə kafir qövm üzərində kömət et.
